Dev problemlere çevik çözümler: Kurumsal Firma — Startup İşbirlikleri
Hepimiz evlerde olsak da startup firmalarında hareketlilik azalmıyor. Bilkent Cyberpark bünyesinde faaliyet gösteren elektrik elektronik mezunu bir ekipten oluşan TÜBİTAK destekli Biosys firması solunum cihazı üretimi konusunda Arçelik firması ile işbirliği gerçekleştirdi. Baykar Savunma ve ASELSAN da destekledi. Kurumsal firma ve startup firmaları işbirliği konusunda örnek bir çalışma gerçekleştirdiler. Taraflarda yeterli motivasyon olduğunda kurum ve startup işbirliğinden ne kadar hızlı ve anlamlı sonuç alınabildiğini görmüş olduk. Bu konu beni ilk kurum startup işbirliğini gerçekleştirdiğimiz zaman dilimine götürdü.
(video sanırım Selçuk Bayraktarın tweetinden alınmış : https://twitter.com/Selcuk/status/1244661929777532930 )
Tren yolculuğunda dört kişiydik: Ece, ben ve startup firması kurucusu diğer iki girişim ortağı. Sunumları üzerinden bir taslak oluşturmuşlardı. Yol boyunca hala detaylı çalışmalara devam ediyorlardı. Kuşetli kompartmanda kalıyorduk. Kış zamanıydı. Kar fırtınası beklendiği için uçak yolculuğu pratik değildi. İstanbul'a vardığımızda o muhteşem Haydarpaşa Gar'ında inmiştik. Haydarpaşa Garı'nın açık olduğu son yolculukmuş meğer. Kış zamanı İstanbula beraber gelmemizin sebebi Aydın Bırık'ın davetlisi olarak Turkcell için organize ettiği yönetim kurulu startup sunum etkinliğine davetlisiydik. İstanbul'da iki gün vakit geçirdik. Ortak çalışma alanı olmadığı için Taksimde bulduğumuz bir kafede üç takım yerleştik ve beraber çalıştık. İTÜ'de ilk Big Bang etkinliği düzenleniyordu. Arzu Hanım ile telefonda görüşüyorduk ve istekli olan takımları programa yönlendiriyorduk. Akşam kar fırtınası çıktığı için Anadolu yakasından takımlar gelememişti. Az gelen takımların arasında bizimkiler avantajlı çıktı. Sunum sonunda yönetim kurulu üyesinin ifadesi şu şekildeydi: “Nasıl Ankaralılar bunlar?” (Girişimcinin satış istekliliğine bir tepkiydi). Tren dönüş yolunda ekiple iyi geçen sunumu beraber kutladık. Sabaha karşı kompartmanlarda ısıtma sistemi bozuldu. Tüm yolcularla beraber tek ısıtmalı kompartmanda sığınarak Ankara'ya vardık. İlk turnesinden dönen müzik grubu kadar yol sefiliydik ancak mutluyduk. Bu süreç ileri aşamalarda üç kişilik Ankaralı bir startup firmasının Turkcell ile anlaşma yapmasına, ilk melek yatırım sertifikasına sahip melek yatırımcısından yatırım almalarına kadar giden bir süreci başlatmıştı.
O dönem Turkcell girişimcilik ve inovasyon ilişkilerinden sorumlu Aydın Bırık bizi ilk internet aramasında bir bulup ziyaret ettiğinde biz de şaşkındık. Heyecanlı, bilgili ve çok hareketliydi. Tanışmak için Ankara'ya gelmişti. Yaptıklarımız konusunda çok heyecanlıydı. Etkinliği organize eden, ekipleri getiren, kurum içerisinde doğru kişiler ile işbirliği geliştirilmesini sağlayan hem girişimci ruhu yüksek Aydının etkisi çok yüksektir. Aydın yıllar sonra literatür içerisinde gördüğüm kurumsal “şampiyonluk” ve “inovasyon broker” sınıfının kanlı canlı örneğiydi.
Az önce özetlediğim gibi yaşadığımız bazı vakaları Semih Akçomak daveti üzerine girişimcilik üzerine yeni çıkacak bir kitapta yer vermeye çalıştım. Vakaları kuru kuru paylaşmak istemedim. Bu yüzden destekleyici literatürü taradım belirli bir çerçeveye oturtmaya çalıştım. Kitap bu sene basılacak diğer değerli yazarların çalışmalarıyla bir dönemin girişimcilik gündeminin fotoğrafı çekilmiş olacak. Öğrendiklerimden bir kısmını bu yazıda paylaşmak istedim.
Kurum startup işbirliklerinde kurumlar yetenek erişimi, teknoloji transferi, ortak ürün geliştirme, ticari işbirlikleri, yatırım fırsatı gibi motivasyon başlıkları ile startup firmaları ile çalışmak ister. Sanılanın aksine kurumsal firmalarda istediği insan kaynağını, teknoloji yetkinliğine veya işbirliğine kavuşabilecek bir pozisyonda değildir. Projelerin gerçekleşmesi kaynak optimizasyon, stratejik öncelikler, dış koşullar ve kurumun yönetim karar mekanizması ile ilgilidir. Startup firmaları da geliştirdikleri yeni teknolojiler için uygulama sahası, üretim altyapısı, pazar erişimi, finansman ve kredibilite arar. Yine sanıldığının aksine startup firmaları tek başlarına hızlı ve ölçekli büyümesi az rastlanan bir durumdur. Mutlaka büyük bir firmanın veya önemli bir müşteri işbirliğine ihtiyaç duyarlar. Bu durum birbirinden farklı ölçekte ve kültürde iki firmanın bir araya gelip anlaşma gerçekleştirmesini gerektirir. Kesinlikle kolay değildir.
2019 gerçekleşen Ankara Kalkınma Ajansı'nın Tech Ankara programında 49 kurumsal firma ile 100 startup firmasını beklentileri ve one pages dosyalarına göre eşleştirmeye çalıştık. Bu eşleşme için Alper'den yardım alıp ayrı bir algoritma geliştirmemiz gerekti. Yashar tüm görüşmeleri tek tek işaretledi. Yashar Spinon için yüzlerce potansiyel işbirliği alanı yakaladı.
Kurumsal firmalar startup firmaları ile üç farklı şekilde ilişki kurar. Bu ilişki türlerinin müzakere ve yürütülme şekilleri ve dinamikleri birbirlerinden açık bir şekilde farklıdır.
Teknoloji transferi : Yeni teknoloji keşfi ve öğrenme. Startup için pilot uygulama sahası.
Tamamlayıcı işbirlikleri: Ortak değer zincirinin oluşumu. Proje ortaklığı
Yatırım potansiyeli : Yatırım değerlendirme ve karar süreci. Mevcut portföy ile uyumu.
Bu listeye ek olarak insan kaynağı olarak da faydalanmayı seçebilir. Bu ilişki şekli “acquihire” sınıfında olduğu ve direk örgüt-örgüt yerine örgüt-kişi düzeyinde olduğu için yoğun bir şekilde yer vermemiştik. Kurulan ilişki teknoloji, ticari ve yatırım olgunluk düzeyi ile direk ilişkilidir.
Arçelik ve Biosys işbirliğinde startup firmasının teknoloji olgunluk düzeyinde ilerlemiş olması, bulundukları teknoparkın sağladığı meşruiyet desteği kadar kurumsal firmanın startup firması tarama ve işbirliği geliştirecek hızlı prototipleme ve erişimi sağlayacak doğru mekanizmaların yerli yerinde olmasının da güçlü bir etkisi var.
Kurum startup işbirliğinin yaygınlaşması için bizim gibi arayüzlere ve kurum içerisinde şampiyonalara büyük görev düşüyor. Ortak alan keşfi, anlaşma sürecinin sürekliliği, doğru koşullarda işbirliğinin gerçekleşmesi için kurumların startuplarla ilgilenen birimleri ile startupları destekleyen kurumların işbirliğinin aktif katılımına ihtiyaç var. Startup firmalarının yutulmadan ölçekli büyümesi sağlanabilir. Kurumsal firmalar üst yönetimleri küstürülmeden rekabetçi yetkinlikler kazandırılabilir. Arçelik ve Biosys örneğinde gördüğümüz gibi sayısız hayat da kurtarabilir.
Biz geçtiğimiz hafta online webinarda Brisa firmasını ağırladık. Önce kurum beklentilerinin ardından startup sunumlarının gerçekleştiği sanırım ilk online kurum-startup işbirliği programını izlemek isterseniz aşağıda linkini bırakıyorum. Son 10 günde dört webinar organize eden Viveka ekibini tebrik ederim (B. Kaan Dural Yashar Kardar Beril Karabulut)
Gelecek webinarlara kayıt için: bit.ly/vivekagrowth-websidechats-2
Evde kalın ! Güvende kalın