Döngüsel Ekonomi ve Şehirler

Döngüsel ekonomi, şehirler ve sanayi sektöründe birçok iş fırsatı yaratabilir. Ekonomik aktivitelerin %80’i şehirlerde gerçekleşmektedir. Ancak yüksek yoğunluktaki ekonomik aktivitenin negatif etkisi olarak doğal kaynakların %75’i ve atıkların %50’den fazlası yine kentlerde üretilmekte ve %60 ile %80 karbondioksit salınımı şehirlerde gerçekleşmektedir (Ellen MacArthur Foundation). Bu veriler lineer ekonominin yerine bir alternatif olarak döngüsel ekonominin kullanılması gerektiğini kanıtlar niteliktedir. Döngüsel ekonomik model, şehirlerde gerçekleştirilen ekonomik aktiveleri arttırırken çevreye olan zararı ve karbondioksit salınımını azaltmayı ve şehir halkına daha yaşanabilir bir ekosistem kurmayı amaçlamaktadır. Yüksek oranda materyal kullanımı ve atık oluşturulması, yoğun ve sürekli olarak araç kullanımı, döngüsel ekonominin şehirlerde uygulanmasıyla birlikte ekonomik, sosyal ve çevresel faydanın sağlandığı alanlara dönüştürülebilir ve;

Büyüyen Şehir: Ekonomik verimlilik artarken, azalan atık oranı ve maliyetle birlikte yeni iş ve büyüme imkanlarının sağlandığı, istihdamın arttırıldığı,

Yaşanabilir Şehir: Artan hava kalitesi ve şehir sağlığı, azalan karbondioksit salınımı ve çevre kirliliği ile gelişmiş sosyal etkileşimlerin sağlandığı,

Dirençli şehir: Kullanılan materyallerin bir döngü içinde tekrar kullanıma sokulması ve daha az hammadde girdisinin olduğu, yerel üretim kapasitesi ile çalışmanın sağlandığı ve dijital teknolojiden daha etkin bir biçimde yararlanıldığı şehirlerde yaşamlarımızı sürdürebiliriz.

Yukarıda sayılanlar, kentsel sistemlerin planlanma, tasarlanma ve finanse edilme şeklini değiştirerek gerçekleşebilir. Kısacası, Döngüsel ekonominin şehirler üzerinde uygulanmasıyla sağlanabilir.

Döngüsel ekonominin şehirlerde uygulanması, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile belirlenen düşük karbondioksit salınımı ve çevre kirliliğinin azaltılmasınu ulaşılabilir bir hedef haline getirir. Program kapsamında Avrupa’da birçok şehirde döngüsel ekonomik modelin getirdiği yeni ve sürdürebilir ekonomik aktiviteden yararlanılması amaçlanmıştır. Bu program kapsamında, döngüsel ekonomik model içerisinde farklı sektörlerde ülkemizde de uygulanabilecek örnek projeler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

İnşaat

Terkedilmiş binalardan toplanan materyallerin değerlendirilmesi, Lolland ve Kopenhag, Danimarka

Terkedilmiş binalar yeni binaların yapımında kullanılabilecek materyaller içermektedir. Danimarka’nın genelinde yer alan terkedilmiş binalar hali hazırda yıkım için beklemektedir. Lolland bölgesinde gün geçtikçe azalan nüfus, eski binaların ıssızlaşmasına neden olmaktadır. Ancak terk edilen binalar atık olarak görülmek yerine, yapılacak yeni projelerde kullanılmak üzere hammadde olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Lolland belediyesi ve Lendager şirketinin işbirliği ile yapılan proje kapsamında şirket, terk edilmiş binaları yıkıp malzemelerini geri dönüştürerek materyalleri ve potansiyel fırsatları (yerel halka istihdam ve kaynaklar sağlanması) eşleştirmiştir. Aynı zamanda gayrimenkule olan talebin yüksek olduğu Kopenhag’da Lendager şehrin sürdürülebilirliği için yeni yapılan binalar üzerindeki çalışmalarına devam etmektedir. Yaptıkları çalışmalar doğrultusunda uyguladıkları yeni metot sayesinde eski yöntemlerle inşa edilen binaların yapımında açığa çıkan karbondioksit salınımını 70% azaltmayı başarmışlardır. Şirketin geliştirdiği yeni teknik sayesinde yıkılmaya hazır olan tuğla duvarların ileri dönüşümü gerçekleştirilmiştir. Böylelikle, Kopenhag Ørestad bölgesindeki “The Resource Rows” ileri dönüşümle inşa edilmiş binalardan oluşan ilk yerleşke olmuştur.

Eğitim ve Danışmanlık

Paris, Fransa

Ekonomik kalkınma ve inovasyon ajansı olan Paris&Co, yeni şirketleri kuluçkaya alarak, yenilikçi çözümlerin beta test edilmesini ve kurumsal ortaklarla yeni ağ kurulmasına yardımcı olacak etkinlikler düzenleyerek kentin yenilik ekosistemini güçlendirmeyi amaçlamıştır. Bu çalışmalar ışığında 2017 yılında, sürdürülebilir tedarik, eko-tasarım, bölgesel ekoloji, fonksiyonel ekonomi, sorumlu tüketim, malların ömrünün uzatılması ve atık yönetimi alanlarında işbirliğini teşvik etmeyi amaçlayan döngüsel ekonomi üzerine özel bir inovasyon platformu geliştirilmiştir.

Geri Dönüşüm ve Atık Yönetimi

Phoenix, Reimagine Phoenix Girşimi, Amerika Birleşik Devletleri

Phoenix şehrinin, Arizona eyaletinde evsel atıkların geri dönüştürülmesi ile ilgili bir kanun olmamasına rağmen,(Amerika Birleşik Devletleri’nde birçok eyalet belli bir orana kadar evsel atıkların ayrıştırılmasını kanunen zorunlu kılmıştır) 2050 yılına kadar koyduğu “sıfır atık” hedefi vardır. Özellikle, şehir atıkların çöp depolama alanlarına yönlendirilmesinin 2013'te %20'den 2020'ye kadar %40'a kadar önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Fiziksel bir inovasyon kampüsü sayesinde Phoenix şehri bu amaca ulaşmak ve yerel ekonominin kalkınmasını desteklemek için kamu-özel iş ortaklıklarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bayındırlık Departmanı tarafından geliştirilen projede, Arizona Eyalet Üniversitesi kilit ortaktır. Bunun yanında, çok sayıda işletme ve birkaç kar amacı gütmeyen kuruluş, ürün ve teknolojilerin geliştirilmesinde aktif rol oynamaktadır. Kurulan 20 hektarlık Kaynak İnovasyon Kampüsü, kentin atık ve atık işleme tesislerine bitişik olarak kurulmuş ve her boyuttaki işletmeyi şehrin atık malzemelerini nasıl daha iyi kullanacağı yönünde bilinçlendirmiştir. Ayrıca, kentin atık bertaraf sahasında yeniden üretim süreçleri oluşturma, ve yerel ekonomiye yeniden enjekte edilebilecek yeni ürünler yaratma fırsatı da çalışmalar dahilindedir. Araştırma ve geliştirme, özellikle Kaynak İnovasyon Kampüsü dahilinde kurulan inkübasyon aracılığıyla desteklemektedir. Bu, en son teknolojiye sahip bir şehir gübre tesisi de dâhil olmak üzere çeşitli girişimlere ve işletmelere yol açılması ve bunların tümünün atık depolama alanına gönderilen atık miktarının azaltılmaya sağlanması amaçlanmıştır. Yapılan çalışmalar doğrultusunda elde edilen ilerlemeler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

· Çöp depolamanın 30%’a kadar önüne geçilmiştir.

· Kentin 2006 yılından beri sahip olduğu aktif gaz depolama tesislerinde 2300 metrik ton karbondioksit salınımının önüne geçilmiş ve hava kirliliğinde azalma görüşmüştür.

· Kurulan teknoloji çözümleri inkübasyonunda toplam 1,45 milyon dolar sermaye ve 3,13 milyon dolar gelir elde edilmiştir.

Kaynakça

Circular Cities

https://www.ellenmacarthurfoundation.org/our-work/activities/circular-economy-in-cities

CIRCULAR ECONOMY OPPORTUNITIES IN THE FURNITURE SECTOR — EEB. https://www.eeb.org/publications/80/product-policy/51266/circular-economy-in-the-furniture-sector.pdf