Erken aşamadaki şirketlerin en çok karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri
Erken aşamadaki şirketlerin en çok karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri listesi yapalım.
Bizim için erken aşama firmalar şirketini yeni kurmuş, yeni ürün geliştiren, yeni fatura kesmiş, başabaş noktasına anca ulaşabilmiş girişimciler.
1-) İşlerine odaklı ortaklar.
Kabul edelim. Girişimcilik çoğumuz için yarı zamanlı bir iş. Diğer yarıyı aile işimiz, akademik kariyemiz, geçinmek için bulduğumuz işleri oluşturuyor. Her ortak farklı bir yarı zamanlı meşguliyete sahip olduğunda ise bazen birbirlerini ofiste bulmakta zorlanıyorlar. Yalın girişim çöpe gidiyor. Yalın değil topal girişimler olarak geliştirdiğimiz ürünlerin süresi uzuyor.
ÇÖZÜM: USTA-ÇIRAK ortaklar: Tecrübeli ancak vakit konusunda baskı altında olan ortaklar ile tecrübesiz ancak süre ve yetenek açısından gelişime açık yeni mezunların beraber iş kurması.
2-) Süreklilik vs Ürün Aşkı
Goal adlı kitabın kahramanı zarar eden fabrikasını toparlamaya çalışırken eski Fizik hocası ile görüşüyor. Fizik hocası şu soruyu soruyor: “Şirketinin en son ulaşması gereken amaç nedir?” Kahraman bunun zamanla para olduğunu farkediyor. Erken aşama firma bulunduğu pazarda iş alabilecek “itibarı” kazanabilmesi için süreklilik sağlaması lazım. Biz ilk adımda vizyoner başlayıp ikinci adımda tamamen satış odaklı bir kurguya geçtiğimizde kalıcı ve rekabetçi bir değer yaratmayı unutuyoruz. Bu kadar sık hedef değiştiren (piyasa tabiri ile pivot eden) bir firma kaynaklarının bölünmesine ve nihai olarak da nefessiz kalmasına sebep oluyor.
ÇÖZÜM: Erken aşama firma`nın hedefinden sapmaması için profesyonel topluluklar ve hedef belirlemede yardımcı olabilecek akıl hocaları.
3-) İyi müşteriler
Erken aşama firmalar ilk satışlarını gerçekleştirebilmek için müşteri bulmak zorunda. Yerli pazarımız teknoloji alımı konusunda çok geniş bir pazara sahip değil. İş gelir beklentisi ile değerimizin altında hizmetler satmak zorunda kalıyoruz.
Vaktimizin çoğunu kendi sektörümüzde konfor alanında geçirip geleneksel sektörler girmeye cesaret gösteremiyoruz. Genç firmaların ihtiyacı olan sabrı ve desteği sağlayacak eğitici “müşteriler” sayısı maalesef çok sınırlı. Büyük firmaların ise satış döngüleri küçük firmalar için çok uzun.
ÇÖZÜM: Erken aşama firma yayılım sağlamak için geleneksel sektörlerde kilit açan stratejik ortaklıklar kurması gerekiyor. Satış partnerlerinin sayısını artırması gerekiyor.
4-) Vakit
Hem şirketi ticari olarak ayakta tutalım hem de kendi ürünümüzü geliştirelim derken vakit açısından şirket bölünüyor ve iki tarafta da sonuç alamıyoruz.
ÇÖZÜM: Erken aşama firmalar müşteri hizmetleri ile operasyonlarını sürdürmekten vazgeçmeli. Hızlı koşan atın yükünü azaltmalı, geride kalan servis ve ürünleri hızla öldürmeli. Hizmet ve ürünleri eşitlemekten vazgeçmeli.
5-) Uluslararası Pazarlara Erişim
Erken aşama firmalar bölgesel ve küresel gelişmelerden izole bir şekilde ürün geliştiriyor. Yurtdışına açılmak için gerekli maliyetleri karşılayamıyor.
ÇÖZÜM: Kamu`nun fuar ve yolculuk destekleri girişimciler için yetersiz. Erken aşama girişimciler uluslararası ortaklıklar kurarak ürünlerinin yurtdışı yayılımlarına erkenden başlamalı.
6-) Destek Mekanizmalarla ilgili sınırlamalar
Erken aşama şirketlere destek veren programlar yeterince çeşitli değil. KOSGEB, TÜBİTAK ve Kalkınma Bakanlığının açtığı sınırlı sayıda program arasından seçim yapmak çok zor. Özel sektör içinde de yeterince inkübasyon ve destek programı yok. Varolan programlarının büyük çoğunluğu İstanbul, Ankara ve İzmir arasında paylaşılmış. Bankacılık ve finans sektörünün erken aşama firmalar ile ilgili bir mekanizması yok.
ÇÖZÜM: Çekirdek fon programları. Bankaların erken aşama finans sağlaması için kamu destek mekanizmalarının oluşması. (Kamu bankaların startuplara verdiği kredilerin belirli bir miktarını sigortalayabilir ) Makro düzeyde bu süreçler işlerken erken aşama firmalar vaktini yatırım aramaya değil müşteri aramaya odaklanması.
7-) Erken aşama yatırım olanaklarının sınırı
Risk sermayesi ve melek yatırımcıların büyük bir çoğunluğu ürün riskini ve pazar riskini üstlenmek istemiyor. Büyüten mekanizmalar sınırlı sayıda çoğu büyüyen şirketlere dahil olmak istiyor.
ÇÖZÜM: Erken aşama mekanizmalara ne kadar daralırsa ileri aşama yatırımcı o kadar zarar görecektir. Melek yatırımcılar erken aşama yatırım programlarına dahil ederek sürece erkenden dahil olmaya teşvik edilmeli. (co investment)
???? İş dünyasının İstanbul`da toplanması
Ülkemizde merkeziyetçi ekonomi yerel ekonomilerin gelişmesine ve özelleşmesine engel oluyor. Nerede ürün geliştirirseniz geliştirin eğer ülke çapında bir satış başarısı yakalamak istiyorsanız İstanbul`u sıklıkla ziyaret etmek zorunda kalıyorsunuz.
ÇÖZÜM: Erken aşama firmalar İstanbul`da gerçekleşen faaliyetlerden uzak kalmamalı ve sıklıkla bağlantılar kurmalı.
9-) Yetenek havuzunun dar olması
Şirket büyümeye başladığında ihtiyacı olan pratik uzmanlığı olan kadroyu tam zamanlı olarak bulmakta zorlanıyor.
ÇÖZÜM: Beceri ve bilgi katan çalıştayları artırmak gerek. Massive Open Online Courses gibi altyapıların ve mesleki eğitim programlarının artırılması gerekiyor.
10-)İş bulma baskısı
Kurucuların üstünde süregelen iş bulma baskısı uzun vadeli planlama yapmalarını engelliyor, risk algılarını artırıyor. Bu durumda yenilikçi fikirler ve yaklaşımlar rekabet ve iş baskısıyla eleniyor.
ÇÖZÜM: İşsiz universite öğrencileri için sosyal güvenlik programlarının artırılması gerekiyor. Başarılı girişimlerin çıktığı ülkelerde iyi bir istihdam oranı ve sosyal güvenlik programları olduğunu gözlemleyebilirsiniz.
Son söz: Ülkemizde erken aşama girişimciler için engeller ve zorluklar ne kadar fazla olursa olsun eğer gerçekten kendinizi yenilikçi bir ürün yapmaya ve gerçekleştirmeye karar verdiyseniz başaracaksınız.