İnovasyona Haiku Yaklaşımı: Tasarım Sprint

Gemliğe doğru

Denizi göreceksin

Sakın şaşırma

Orhan Veli KANIK

Tasarım sprint, IDEO ve Dschool işbirliği ile Google Ventures içerisinde geliştirilen tasarımsal düşünce süreçleri ile çevik proje geliştirme süreçlerinin birleşimidir. Google Ventures  bu süreci Jake Knapp, John Zeratsky ve Braden Kowitz tarafından popüler hale getirmiştir. Özetle yeni ürün geliştirme süreçlerinin bir simülasyonu şeklinde beş gün boyunca bağlı bulunduğunuz takımla karar vericiler eşliğinde bir problem sahası için çözüm geliştirip, prototipe döküp kullanıcılar ile doğruluyorsunuz. Kitap 2016 yılında çıktı. Biz de ilk Sprint uygulamamızı 2017 yılında Düzce Hastanesinde gerçekleştirdik (Türkiye`de tahmin ediyorum bir hastane içerisinde gerçekleştirilen ilk tasarım sprinti). Bu zamana kadar Türkiye çapında, yaratıcı, çözüm odaklı ve inovasyon öncüsü olan gıda, siber güvenlik, medya, sağlık alanlarında Sprint düzenlemiş olduk. En son etkinliğimizi siber güvenlik alanında Picus ekibi ile geçen hafta tamamladık. Tasarım sprint ne fayda sağlar ve nasıl etkili olur bazı notlar paylaşmak istiyoruz.

Düşünce Modelleri

Teknoloji pazarındaki rekabetin giderek artması ile beraber işletmeler için tasarım sprintin önemini artırmıştır. Tasarım sprint, bir kurumdaki insanların kaynakları kullanmayı öğrenmelerine ve beklenmedik sorunlara hızlı çözümler üretmelerine yardımcı olur. Ayrıca gelecekteki sorunları öngörmelerini ve bunlara yönelik çözümleri de hayal etmelerini destekler. Yüksek teknik beceri gerektiren sektörlerde yaratıcı çözümler bulmak pazarlandığı kadar kolay değildir. Yaratıcı çözümler bulma yeteneği, farklı düşünme modellerinin yönetilmesi ve disiplinler arası iş birliğini sağlanması ile geliştirilebilmektedir. Edward de Bono (1960) sözel olmayan düşünce modellerimizi dikey (mantık temelli) veya yanal olarak doğrusal olmayan düşünce modellerine ayırır. Yaratıcı problem çözümü için kişinin bu iki düşünme modeli (daha sonra diyagonal düşünme olarak adlandırılır) arasında sürekli olarak geçiş yapması gerekmektedir. Bunu yapabilen insanları aramak bir yaklaşım olsa da, insanlar bu süreci bir alışkanlık olarak öğrenebilir ve bu yaklaşımı benimseyebilirler. Tasarım sprint katılımcıların bu anlayışı geliştirebilmeleri ve ürün geliştirmenin farklı aşamalarında tekrar tekrar uygulayabilmeleri için ideal bir yöntemdir.

Disiplinlerarası Etkileşim

Tasarım sprint boyunca farklı disiplinlerden katılımcılar birbirlerinin bakış açılarını çarpıştırmak zorunda kalıyorlar. Bizi en çok şaşırtan katılımcıların birbirlerinin görüşleri ve ifade şekillerindeki farklılıkların ne kadar çeşitlendiğini keşfetmesi. Süreç boyunca bir süre bu ilişkinin oturması ve birbirlerini tanımaları için vakit ayırmaları gerekiyor.

Aynı disiplinlerden uzmanlar genellikle benzer düşünme modellerine alışıyorlar. Sprint boyunca ortak bir çözüm geliştirebilmek adına her katılımcı bireysel olarak mantıksal ve yaratıcı düşünme gerçekleştirirken, takım arkadaşlarının bu düşünce süreçlerini de anlamalıdır. Bu şekilde herkesin keşfetme konusunda özgür olduğu ortak bir payda yaratılabiliyor.

Problem Sahasını Tanımak

Problem sahaları,  gerçek dünyanın nasıl işlediğini gösteren görsellerdir. Problem sahalarının görselleştirilmesi, kompleks sistemler için çözüm üretme sürecini basitleştirmeye ve aktarmaya yardımcı olur. Sprint boyunca takımlar sistemlerde belirli sorunların neden var olduğunu belirlemeye çalışmaktadırlar. Bunun için beyin fırtınası, uzman görüşmeleri ve kullanıcı testi gibi görsel düşünme ve hipotez doğrulama yöntemlerinin bir kombinasyonu kullanılmaktadır. Sprint boyunca takımlar, problem sahasının kapsamlı bir görüntüsünü oluşturmak için düşüncelerini ve tartışmalarını çizer ve yazarlar. Ardından, araştırma yaparak ve sorunun farklı yönlerini bilen uzmanlarla görüşerek düşüncelerini doğrular ve bu görseli mümkün olduğunca gerçeğe yakınlaştırmaya çalışırlar.

Sınırlar İçerisinde Yeni Model Geliştirmek

İlk hackathon düzenlediğimiz 2013 yılında varsayımım yetenekli ve hevesli insanları serbest bıraktığımızda sınırsız sayıda yeni ve uçuk fikirleri test etme fırsatımız olacağıydı. Meğerse sınır dışı fikirler geliştirmek için katılımcıların rahat ve motivasyonlarının yüksek olması gerekiyormuş. Aslında birisini serbest düşüncelerine bıraktığınız zaman çoğu zaman zihninde en gündemde olan konuya doğru eğilim gösteriyor. Eğer takım dinamikleri baskıcı, zaman ve süreç baskıcıysa fikri geliştirmektense gruba onay göstermek için mücadeleyi bırakıyor ve takım anlaşma uğruna en vasat noktada fikir birliği gösteriyor. İlginç bir şekilde karar vericiler tarafından belirlenen sınırlamalar kişileri daha sıradışı seçimlere yönlendiriyor. Yaratıcı fikirler ciddi bir konsantrasyon, araştırma ve alışkanlık ve kalıplaşmış düşüncelerden sıyrılarak gerçekleşiyormuş.

Karar alma algoritması

Takım olarak seçim yapmak çok zor. Sınırlı süre verildiğinde seçim yapma baskısı grubun hareket kabiliyetini sınırlıyor. Beyin fırtınası süreçleri ayrıştırıcı ve birleştirici süreç olarak ikiye ayrılıyor. Ayrıştırıcı süreçte tıpkı bir ağacın dalları gibi  katılımcılar bütün ihtimalleri sınırlamadan beyaz tahtaya yerleştiriyor. Birleştirici süreçte ise kritik düşünce ile üretilen fikirler budanıyor ve ortaya odak noktasına uygun çözümler çıkıyor. Erken budama ne kadar zararlıysa, yabani otların yayılması ve saçılması da o kadar zararlı.

Neye Odaklanılmalı?

Tasarım sprintler eğlenceli ve eğiticilerdir ancak bir gayeniz olduğunda temelde bireylere daha fazla yarar sağlamaktadırlar. Eğer bir sprint etkinliği düzenlemek istiyorsanız her zaman hangi sprintin hangi probleme çözüm bulmasını istediğinize odaklanın. Yeni bir satış stratejisi mi bulmak istiyorsunuz? Çalışanlarınızın işte kalma süresini mi uzatmak istiyorsunuz? Veya tamamen farklı bir şeylere kapsamlı bir çözüm mü arıyorsunuz?  Ne olursa olsun bu süreçte çalışanların “comfort zone”larını terk etmiş izciler ve savaşçılar gibi hareket ederek şirketi daha iyi bir yere getirmek için savaştıklarına ve şirket sorunlarının da savaşılan düşmanlar olduklarına odaklanın.

Eğer bir tasarım sprint yapmayı planlanıyorsanız Spinon.co’dan emin@viveka.com.tr ya da yashar@viveka.com.tr adreslerine bir e-posta gönderin. Size yardımcı olabilmek adına bildiklerimizi paylaşmak isteriz!